Khoa Học Công Nghệ

Google và Apple đều đang thu thập thông tin vị trí người dùng. Đây là một phần của cuộc chạy đua giữa hai hãng này nhằm xây dựng những cơ sở dữ liệu lớn có khả năng định vị vị trí của người tiêu dùng thông qua chiếc điện thoại di động của họ. Cơ sở dữ liệu này có thể giúp hai gã khổng lồ công nghệ khai thác thị trường các dịch vụ dựa trên vị trí trị giá 2,9 tỷ USD và dự kiến sẽ còn tăng lên 8,3 tỷ USD trong năm 2014, theo hãng nghiên cứu Gartner.

Trong trường hợp của Google, theo nghiên cứu mới được tiến hành bởi nhà phân tích bảo mật Samy Kamkar, một chiếc điện thoại Android của HTC tự thu thập vị trí của nó cứ vài giây/lần và truyền dữ liệu về cho Google ít nhất vài lần/giờ. Nó cũng chuyển tên, vị trí và cường độ tín hiệu của bất cứ mạng Wi-Fi nào gần đó.

Google từ chối đưa ra lời bình luận về những phát hiện mới này.

Cho đến năm ngoái, Google vẫn đang thu thập dữ liệu mạng Wi-Fi tương tự với những chiếc xe StreetView chuyên thu thập bản đồ và các bức ảnh đường phố trên toàn thế giới. Công ty đã phải đóng cửa việc thu thập Wi-Fi StreetView sau khi dịch vụ này vô tình thu thập các địa chỉ email, mật khẩu và những thông tin cá nhân khác từ các mạng Wi-Fi. Các dữ liệu mà nhà phân tích Samy Kamkar nhận thấy được truyền đi từ các điện thoại Android không bao gồm những thông tin cá nhân như vậy.

Trong khi đó, Apple khẳng định hãng “liên tục” thu thập dữ liệu vị trí, bao gồm cả tọa độ GPS của nhiều người dùng điện thoại iPhone và các mạng Wi-Fi gần đó rồi chuyển các dữ liệu này về hãng 12 giờ/lần, theo một bức thư Apple gửi cho các nghị sĩ Edward Markey (D-Mass.) và Joe Barton (R-Texas) hồi năm ngoái. Apple cũng từ chối đưa ra những lời bình luận khi được hỏi về vấn đề này.

Những phát triển của Google và Apple xuất hiện sau các phát hiện của tờ Wall Street Journal hồi năm ngoái. Theo đó, một số ứng dụng smartphone phổ biến nhất sử dụng dữ liệu vị trí các các thông tin cá nhân khác thậm chí còn tích hơn, trong một số trường hợp đã chia sẻ chúng với các công ty thứ ba mà không có sự đồng ý của người dùng hoặc họ không được hay biết về điều đó.

Trong một diễn biến khác, mới đây Apple đã bị chỉ trích sau khi các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những chiếc điện thoại iPhone đang chứa đựng cơ sở dữ liệu không được mã hóa bao gồm thông tin vị trí người dùng và việc đó đôi khi kéo dài tới vài tháng.

Trước đây, Google và Apple đều tiết lộ rằng họ đang sử dụng các dữ liệu vị trí, một phần là để xây dựng các cơ sở dữ liệu khổng lồ của các điểm phát sóng Wi-Fi Internet. Dữ liệu này có thể được sử dụng để xác định vị trí của người đang sử dụng kết nối Wi-Fi.

Điện thoại di động có nhiều lý do để thu thập thông tin vị trí. Điều này hỗ trợ cung cấp các dịch vụ hữu kích như tra cứu doanh nghiệp địa phương và các tính năng mạng xã hội. Một số dữ liệu vị trí cũng có thể giúp các mạng điện thoại di động hoạt động hiệu quả hơn khi truyền dẫn các cuộc gọi.

Google cũng cho biết hãng đang sử dụng một số dữ liệu này để xây dựng các bản đồ giao thông chính xác. Dữ liệu vị trí của một chiếc điện thoại di động có thể cung cấp các chi tiết về tốc độ lưu thông nhanh như thế nào trên một đoạn đường cao tốc.

Dữ liệu thông tin vị trí là lĩnh vực mới mẻ nhất trong thị trường dữ liệu cá nhân đang bùng nổ. Cho đến gần đây, hầu hết các dữ liệu về hành vi của mọi người đã được thu thập từ các máy tính cá nhân: nói chung những dữ liệu này có thể được gắn với một mã file nén nhưng rất khó để có được tính chính xác hơn. Tuy nhiên, sự gia tăng của những chiếc điện thoại di động kết nối Internet đã cho phép thu thập dữ liệu người dùng gắn liền với độ chính xác nhiều hơn tới các địa điểm cụ thể.

Hình thức theo dõi mới này đang đặt ra những nghi vấn ngày càng tăng từ các quan chức chính phủ và những người bảo vệ quyền riêng tư. Vào hôm thứ 4 tuần này, nghị sĩ Rep. Markey đã gửi một bức thư tới Apple hỏi lý do vì sao công ty lại lưu trữ dữ liệu vị trí người tiêu dùng trên những chiếc điện thoại của họ.

“Apple cần phải bảo vệ các thông tin vị trí cá nhân của người sử dụng điện thoại để đảm bảo rằng một chiếc iPhone không trở thành một iTrack”, nghị sĩ Rep. Markey tuyên bố.

Việc truyền dữ liệu vị trí đang làm gia tăng những câu hỏi về việc ai đã truy cập vào những cái được coi là thông tin nhạy cảm về vị trí và chuyển động của một người sử dụng điện thoại.

Các công tố viên ở New Jersey đang điều ra việc liệu các ứng dụng smartphone đã thu thập hoặc chuyển các thông tin như vị trí một cách bất hợp pháp hay không, những người thân cận với vấn đề cho biết.

Một phát ngôn viên thuộc Văn phòng cao ủy bảo mật của Canada cho biết họ đã có những mối lo ngại về việc sử dụng điện thoại di động để thu thập dữ liệu Wi-Fi và đã bày tỏ những mối lo ngại này với Google. “Toàn bộ khả năng theo dõi của các thiết bị di động mới đang đặt ra những vấn đề bảo mật quan trọng”.

Lĩnh vực thu thập thông tin vị trí được khởi xướng từ năm 2003, khi công ty Skyhook đóng tại Boston trình làng một công nghệ sử dụng mạng Wi-Fi để định vị các thiết bị cầm tay. Việc so sánh tên và cường độ tín hiệu của những điểm phát sóng Wi-Fi gần đó tạo nên một cơ sở dữ liệu cho phép vị trí của một chiếc điện thoại di động được xác định trong vòng 450,7 mét.

Trong năm 2007, Google bắt đầu xây dựng cơ sở dữ liệu Wi-Fi riêng của mình bằng cách sử dụng những chiếc xe StreetView. Năm ngoái, Apple đã từ bỏ việc sử dụng dịch vụ Skyhook và chuyển sang tự xây dựng cơ sở dữ liệu các điểm phát Wi-Fi riêng để sử dụng trên những chiếc điện thoại mới nhất của hãng mặc dù họ vẫn đang sử dụng dữ liệu Skyhook cho những chiếc điện thoại đời cũ và các máy tính Mac.

Ted Morgan, nhà sáng lập kiêm CEO của Skyhook khẳng định công ty đang cố gắng bảo vệ sự riêng tư của người dùng bằng cách thu thập dữ liệu thông qua điện thoại di động chỉ khi một người cần được xác định vị trí từ các máy chủ của hãng. Mỗi khi một người hỏi vị trí của họ, thông tin sẽ được mã hóa và được thu thập mà không cần bất cứ thông số nào khác của người dùng nào. Điều đó có nghĩa là Skyhook không thể theo dõi một người từ một địa điểm tiếp theo.

Google có vẻ có một cách tiếp cận khác so với Skyhook. Dữ liệu vị trí của hãng được truyền đi bất chấp việc một ứng dụng đang chạy hay không và nó được gắn liền với nhân dạng duy nhất của điện thoại.

Trong một bức thư gửi tới Quốc Hội Mỹ hồi năm ngoái, Apple cho biết hãng chỉ thu thập dữ liệu vị trí từ người đang sử dụng các ứng dụng yêu cầu xác định vị trí.

Apple khẳng định hãng cũng chỉ thu thập thông tin GPS và Wi-Fi khi một chiếc điện thoại di động đang tìm kiếm một kết nối di động. Dữ liệu này chuyển thông tin về vị trí mà không liên quan đến nhận dang thiết bị duy nhất, ngoại trừ các dữ liệu liên quan đến mạng lưới quảng cáo di động của hãng.

Bức thư của Apple viết Apple đang thu thập các dữ liệu này để giúp xây dựng “một cơ sở dữ liệu với những thông tin vị trí được biết đến. Thông tin này được xử lý, mã hóa và chuyển về Apple thông qua kết nối mạng Wi-Fi cứ 12 giờ/lần (hoặc sau đó nếu thiết bị không được truy cập mạng Wi-Fi tại thời điểm đó”.

Bức thư này đã xuất hiện trên các mặt báo sau khi hai nhà nghiên cứu người Anh phát hiện ra một tập tin trên điện thoại iPhone lưu trữ hồ sơ về những nơi mà chiếc điện thoại đó có mặt. Tập tin này đã được mã hóa và lưu trữ bằng mặc định.

Việc phát hiện ra tập tin vị trí này đã gây ra một làn sóng giận dữ trong những người sở hữu điện thoại iPhone. Các nhà nghiên cứu Alasdair Allan và Pete Warden cho biết họ chưa có bằng chứng về việc tập tin này có được chuyển tới Apple hay không.

Võ Hiền